“2017 Molla Penah Vagif Yılı"

Edebiyatın, sanatın, kültürün ve aktüel konuların konuşulduğu, şiirlerin okunduğu etkinliklerine devam eden Türkiye İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliğinin Cumartesi toplantılarından biri daha 16 Aralık 2017 tarihinde İLESAM Kültür Evinde gerçekleştirildi.

İLESAM Yönetim Kurulu Üyesi Durak turan Düz'ün yaptığı açılış konuşmasıyla başlayan program, Songül Dündar'ın “2017 Molla Penah Vagif Yılı" konusunu anlatması ile devam etti.

Sayın Songül Dündar'a konuşma metnini bizlerle paylaştığı için teşekkür ediyor ve metni sizlere aktarıyoruz:


                       

              MOLLA PENAH VAGİF

              UNESCO ve TÜRKSOY’un 2017 yılını, doğumunun 300. Yılında XVIII. Yüzyıl Azerbaycan şairi ve düşünürü “Molla Penah Vagif Anma Yılı” ilan etti.

         Molla Penah Vagif’in Hayatı

         Vagif; 1717 yılında Azerbaycan’ın Kazak yakınındaki Gırag Salahlı kentinde (köyünde) doğdu.  

            Vagif, eğitimini Kazak’da tamamladıktan sonra bir süre bu köyde öğretmen olarak çalışmış. Sanat hayatına da burada başlamıştır. 18. asrın ortalarında Kazak( Azerbaycan)-Gürcistan sınırında baş gösteren gerginlikler nedeniyle, birçok aile ile birlikte Vagif’in aileside Kafkas/ Kazak’dan Karabağ Hanlığı’na göçmek zorunda kalmış.Terterbasar kentinde okul açıp ders vermiştir.                                                                                                                                          

         Bir süre sonra, Vaqif, Terterbasar kentinden Şuşa’ya göç eder. Şuşa’da mektep açan şair, kısa sürede şehir sakinleri arasında iyi muallim ve iyi şair olarak tanınır. Fars ve Arap dillerini iyi bilirdi. Astronomi, matematik, müzik ve politika üzerine büyük bilgiye sahipti. Bu devrelerde âlimliyi ülke dışında da duyulmaya başlanmıştır. “Molla Penah” unvanını da burada almıştır.Hatta halk arasında konuşulan, veciz deyiş bu yıllarda söylenmiştir.  
“Her okuyan Molla Penah olmaz.”       

              Karabağ Hanı, İbrahim Cavanşir Vagif’i  saraya çağırarak vezirlik görevine atar. Önce eşik ağası olarak çalışmış.Sonra başvezirliğe kadar yükselmiştir.

               Ancak 1797 Karabağ Han’ı İbrahim Han’dan sonra, bu defa Mehemmed Cavanşir, isyanla Karabağ Hanı olarak tahta oturur. Molla Penah Vagif’i oğlu Aliağa ile birlikte Şuşa şehrinin kenarındaki “Cıdır Düzü” olarak bilinen ovada idam ettirilmiştir. (1797)      

             Vaqif,  18.yy Azerbaycan Edebiyatının en güçlü temsilcilerinden biridir. Sanat gücü ve lirik(İlham dolu) şiirleri ile 18. Yüzyıla damgasını vurmuş bir şairdir. Koşmaları ve gazelleri ile lirizmin zirvesine ulaşmıştır.

                Vagif, Azerbaycan Edebiyatında realizm öncüsüdür.  Azerbaycan Edebiyat tarihinde gerçeklik, güzellik, aşk ve sevgi şairi olarak kabul edilmektedir.

              Molla Penah Vagif, milli, gerçekçi şiir ekolünü yaratmakla Azerbaycan edebiyatını modern Avrupa ve dünya edebiyatı seviyesine ulaştırmıştır.

             Eserleriyle Azerbaycan Türk dilinin korunarak zenginleşmesinde de öncü rol üstlenmiştir.Vagif’in şiir dili halkın konuşma dilidir.  Şiirlerinde doğal ana dili üstünlük kazanmıştır.

          Vaqif, üslup ve estetik açıdan da yenilikçidir.“Azerbaycan şiirinin hece dönemi Molla Penah Vagif” ile başlamıştır.Vagif, Karacaoğlan gibi, doğa, insan ve yaşama sevincine, Nedim gibi gazellerinde realist edebiyata yönelen bir şairdir. Vagif’in “Görmedim”ve “Bak”  adlı şiirleri ise 18.yy Azerbaycan Edebiyatının en önemli örnekleridir. Şiirlerin yayılmasında Salman Mümtaz’ın’  büyük hizmetleri olmuştur.

          Vagif, gazel, muhammes, müstezad, mesnevi, mersiye, tecnis,müeşşere,müşaire  yazmıştır. Ancak; onun yaratıcılığının büyük kısmı, âşık dünyasından alınmış koşma türünde şiirlerdir. Vagif, âşık şiir biçimini içerik ve söyleyiş bakımından oldukça zenginleştirmiştir.

          Vagif’in şiirinde esas olan halkın hayatının tasviridir. Şair, eserlerinin önemli bir kısmını Azerbaycan güzellerinin tasvirine ayırmıştır.                

          Vagif’in sevgiliye ve güzellere yaptığı tasvirleri  “Ayrıldıq” koşmasında da görmekteyiz.       

         “ Biz dоymadıq yarın şirin dilindən,
            Şəkər parçasından, ləbi-balından,
            Mina gərdənindən, incə bеlindən,
           Hayıf оldu, sarışmadıq, ayrıldıq.”
 

       SONUÇ OLARAK: Molla Penah Vagif, sadece Azerbaycan veya Türk dünyasının değil, tüm edebiyat dünyasının kilometre taşlarından biridir. Hal böyle olunca; 2017 yılının UNESCO ve TÜRKSOY tarafından, şairin doğumunun 300. Yılı nedeniyle; Molla Penah Vagif yılı ilan edilmiş olması, bir hakkın teslim edilmesi anlamını taşımaktadır.   

Sayın Songül Dündar'a katılımlarından dolayı Prof.Dr. Nurullah Çetin  tarafından bir “Teşekkür Belgesi” takdim edildi.

Etkinliğin ikinci yarısını oluşturan Şiir Dinletisi Orhan Vergili tarafından gerçekleştirildi.

Hanifi IŞIK, Alaattin İKİCAN, Murat HAYDAROĞLU, Durak Turan DÜZ, Elifçe, Bekir AKSOY, Bekir YEĞNİDEMİR, Ahmet SAMİ, Necati ÖZDENKOŞ, Niyazi BALİ, Erdoğan PAMUK, Hüseyin ÜNLÜ, Ali Kemal PARILDAR, Erdoğan ÇEÇEN, Bayram YELEN, Seyfettin ÇOBAN, Merih BARAN, Burçak KARATAŞ, Fevzi DAŞKIN, Hüseyin GÜRSOY, Ali KAHRAMAN, Yeter BEKTAŞ, Ömer AVCI, İbrahim YAMAN, Mahir ÜNAT, Nedime TATAR, Ertuğrul YILMAZ, Hanlar KOCA, İbrahim AYDOĞAN, Hayrettin GÜLTEKİN, Necati ARSLAN, Fevzi GÖKALP, Tuncer ULUSOY, Murat DUMAN, Mehmet KOÇ, Sadık KIYAK, M. Ali EMEKTAR, Rabia BARIŞ, Ozan ORMANİ, Dudai, ve Selahattin DÜNDAR'da etkinliğe katılan isimler arasındaydı.