Sayın Hasan Duman'a konuşma metnini bizlerle paylaştığı için teşekkür ediyor ve metni sizlere aktarıyoruz.


 

Cumhuriyetimizin ilk yılları hariç, kültür konusu yeterince ele alınıp, geliştirilememiştir. Bununla beraber bazı dönemlerde ve bazı konularda önemli gelişmeler olmuşsa da yeterli sayılamaz.1988-1997 “Dünya Kültürel Kalkınma On Yılı” akıp gitti ama altında Türkiye Cumhuriyeti’nin de imzası bulunan Birleşmiş Mil­letler ve UNESCO’nun tespit ve kararları, çoktan unutulmuştur. “Birin­ci ve İkinci dünya harplerinden sonra ekonomik ve teknik kalkınmasını sağlayamamış ülkelerde insanların, kültüre değer verilmemesi sebebiyle yeterince mutluluğu elde edemedikleri göz önüne alınarak, “Kültür, ekonomik kalkınmanın kalbine yerleştirilecektir” ilkesi, benimsenmiş ve 10 yıllık bir eylem planı hazırlanarak, “Dünya Kültürel Kalkınma On Yılı 1988-1997" ilan edilmiştir. Ayrıca daha 1980’li yıllardan beri aylık toplantıları izlenen, Türkiye’nin de taraf ve üye olduğu Avrupa Kültür Konseyi karar ve projelerine katılım, bir türlü sağlanamamış; üye ülkeler, işi bildikleri gibi götürmüşlerdir.

1980’li yılların sonuna kadar adından sıkça söz edilen bir “Milli Kültür Politikası” oluşturulması eylemi, 1990 yılından sonra gelen bazı sayın büyüklerimizin “Bizim kültür politikamız, politikasızlık olacaktır” anlayışı, zamanla meyvelerini vermiştir!..

Kültür, kısaca “yaşanan hayat” olarak tanımlanabilir. Aynı kültür ve uygarlık çevresinde bulunduğumuz gerek İslam ülkeleri ve gerekse bağımsızlığına kavuşan Türk devlet ve topluluklarıyla, yurt dışındaki vatandaş ve soydaşlarımızla olan kültürel ilişkilerimizde ciddi yetmezlikler vardır. Sorunlarımızın büyük ölçüde Milli Kültür değerlerimiz ve unsurların­daki yetmezliklerden kaynaklandığı düşünülmektedir.

 Öte yandan ekonomik ve sosyal sorunlarımızın başlıca kaynağının, toplumumuzu oluşturan bireylerin nitelik ya da vasıf dokusu (bilgi, beceri, yaratıcılık, davranış ve ahlaki norm gibi) yetmezliğinden kaynaklandığı düşünülürse, Kültürün de en az ekonomi kadar önemli ve öncelikli olduğu kabul edilmelidir. Kültür, yaşanan hayat ve bunun özünde de insan olduğuna göre, kültür alanına girmeyen konu yok gibidir. Kültür ve bunun önemli unsurlarından olan sanat ile bilim ve teknolojinin olanaklarından tüm vatandaşlarımızın yararlandırmasıyla, bunların, sorunların çözümü, refah ve mutluluğun belirleyiciliğinde önemli rolleri bulunduğunu kabul etmek gerekir. Bu da Kültür alanında, sadece Kültür Bakanlığı eliyle değil tüm bakanlıklar, sivil toplum örgütleri (3.sektör), diğer resmi, özel kişi ve kuruluşlarla çok yakın bir işbirliği ve eşgüdümünü gerekli kılmaktadır. Devletin küçültülmesi (daha az para ve kadro ile daha çok iş yaparak, etkinleştirilmesi) ilkesi ile hareket edilirken, hizmetin verimliliği ve etkinliği gözden kaçırılmamalıdır. Hizmetlerin halka götürülmesinde, alt yapısı hazırlanmış yerel yönetimler ağırlıklı olarak yer alacaktır.

Eğitim, Kültür ve Sanat alanlarındaki yetmezlikler, içinde kıvrandığımız ülkemizin ana ve temel sorunlarının da kaynağını oluşturmaktadır. Yüce Atatürk’ün “Türkiye Cumhuriyetinin Temeli Kültürdür” sözü, açıklanan bu tarihi ve toplumsal gerçeklerin, ihtiyaçların bir kez daha belirtilmesinin ötesinde, demokrasinin ve Cumhuriyetin varlığını koruyabilmesi, geliştirilmesi ve devamı için bütün milli hedeflerinin bu temelden kaynaklanması gerektiğini açıklar. İnsanımız, artık her şeyi devletten bekleyen, seyirci ve sadece tüketici değil, katılımcı, üretici ve girişimci bir anlayış ve yapıya yönelmek zorundadır. Toplumda mevcut tüketim alışkanlığına alternatif olarak, bireylerimize mutlaka üretim kültürü ve kazanç zevki aşılanmalıdır. Öte yandan Bilgi Toplumu ve e-Türkiye’ye giden yolda e-Kültür’e, önem ve öncelik verilmelidir.

MİLLİ KÜLTÜR POLİTİKASI

Taraf olduğumuz ve yöneldiğimiz gelişmiş toplumlarda olduğu gibi tamamen kültürel değer ve ihtiyaçlarımızdan doğmuş, artık salt bir kişinin, makamın, siyasi parti ya da kurumun değil, devletimizin, milletimizin ortak malı olacak; bu alanda tutulacak yolu, izlenceyi oluşturacak bir çerçeveye acilen ihtiyaç bulunmaktadır. Milletimizin tüm bireylerini kucaklayıp, kavrayacak, bizi birbirimize daha da yaklaştırıp kaynaştıracak olan bu çerçeve, “Milli Kültür Politikası”dır. Çağdaş, gelişmiş ülkelerde olduğu gibi bizim de hükümet ve bakanlarımızın değişmesiyle değişmeyecek; sadece önceliklerin söz konusu olabileceği, milli bir politikamız (izlenecek yol/lar), yazılı bir belgemiz olmalıdır.

Sözü edilen Milli Kültür Politikasının Hedefi, Türk insanıdır. Bu insan, kendisi ile çevresi, doğa, öteki insanlar, toplum ve çevresi arasındaki her türlü sorunu, engeli çözmek ve aşmak için çalışan; toplumuna, milletine yabancılaşmayan; edilgin ve uydu olmayan, sevgi, barış ve hoşgörüden yana, başkalarının düşüncelerine, inançlarına saygılı; hak ve görevlerinin, sorumluluklarının bilincinde; kendini sürekli yenileyen, irdeleyici, tasarrufçu ve üretici olan; tarihinden, geçmişinden, bugünü anlamak, kavramak ve geleceği yaratmak için yararlanan; kişisel mutluluğunu toplumun, milletinin ve giderek tüm insanlığın mutluluğunda arayan Türk insanıdır.

            Milli  Kültür Politikasının Amacı; bu insanın içinde yetişeceği; doğal çevresiyle, öteki insanlarla ve toplumuyla, milletiyle çelişkilerini, açmazlarını çözmeye yönelik olan çabalara, gayretlere açık bir toplumu geliştirmek, “Bilgi Toplumu” olmaya kararlı ve karşılaşacağı her türlü sorununu “Bilgi” ile çözmeyi hedef ve ilke edinmek, bunu bir yaşam biçimi haline getirmek ve yurttaşların kültürel zenginlik içerisinde bütünleştirecek şartları sağlamaktır. 

Temel Hedefler;

Demokratik bir toplumun bireyleri olan vatandaşlarımız tarih, toplum ve çevre ile çok yönlü ilişkilerinde kendi şanslarını yaratabilir, sorumluluklarını üstlenebilir. Onların toplum hayatına katılmaları, kendi kişisel gelişmelerinin ve toplumun kültürel kalkınmasının ana koşuludur.

Kamu yönetimlerinin görevi yaş, cinsiyet, ırk ya da din farkı gözetmeksizin özgür ve yaratıcı, bağımsız ve sorumlu bir kişiliğin gelişmesi için şans ve fırsat eşitliğinin hukuki ve kurumsal koşullarını oluşturmaktır; milli bütünlüğü ve beraberliği sağlamaktır. Bunu yaparken;

1. a)   İfade ve haberleşme özgürlüğüne, bilgi edinme özgürlüğüne saygı gösterir.
2. b)   Bu özgürlüklerin gerçek kullanımını, fikirlere, belgelere ve bilgilere, kültürel varlık ve hizmetlere ulaşma olanağını sağlar.
3. c)   Fikirlerini dile getirme ve sorumluluklarını üstlenme olanaklarını kendilerine sağlamak için bizzat çaba gösteren vatandaşların girişimlerini destekler.
4. d)    Sanatsal ve entelektüel yenilik ve yaratıcılıkları teşvik eder ve

korur.

1. e)   Her düzeydeki karar mekanizmalarında ve toplumsal hayatın tüm kesimlerinde, kişisel farklılıkların tanındığı ve bunlara eşit saygı gösteril­diği, merkeziyetçi olmayan, çoğulcu bir toplum için azami gayret esastır.

Genel Hedefler ve Öncelikler;

1-    Milli kültür mirasının, tarihi ve doğal çevrenin aşınmasını, yok olmasını engellemek, koruyucu tedbirler almak. 

2-  Milli kültür ögelerini/unsurlarının(dil, yazı, din, tarih şuuru, bilim ve teknoloji, coğrafya - çevre - yerleşim, örf ve adetler, Atatürkçü düşünce sistemi, dünya görüşü- aile ve kadına saygı- adalet - bağımsızlık - demokratik ruh ve özgürlük, hukuk gibi-, sanat v.b.) korumak, geliştirmek, yaymak.

3-  Milli kültür anlayışını merkeziyetten uzak, yerinden yönetim ile yaygınlaştırmak, her türlü kültürel faaliyetlerden ve imkanlardan bütün vatandaşların eşit yararlandırılması ile kültüre katkı ve kültür üretilmesi için bölgeler arası dengeyi ve karşılıklı yararlanmalarını sağlamak.

4-  Yaratıcılığı ve kültür üretimini özendirmek, desteklemek, korumak.

5-  Milli kültür öğelerinin/unsurlarının ve özellikle sanat dallarının gelişmesinde dengeyi ve eşitliği sağlamak.

6-  Kültür kurum ve araçlarını çağdaş anlayış, milletimizin ihtiyaç ve beklentilerine, isteğine göre organize etmek.

7-  Kültürü planlayan, sunan ve yararlandıranların eğitimine özen gösterip, yeniden yapılanmaya, halkla ilişkilere önem ve öncelik vermek.

8-   Dış kültür hareketlerini ve tanıtmayı güçlendirmek, yönetmek, yönlendirmek, desteklemek; Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası kuruluşlarla Türk Cumhuriyetleri gibi kültür ve uygarlık ortaklığı bulunun ülkelerin faaliyet ve kararlarını yakından izlemek ve bu faaliyetlere zamanında ve etkin olarak katılmak, bu konularda önceliklere dikkat etmek,

9-   Yabancı kültürlerle etkileşmekten korkmamak. Ancak, bunların tehdit ve tehlikelerinden korunmak.

10-   Güncel ve acil kültürel ihtiyaçları karşılamak için, yerinde ve zamanında gerekli gayreti göstermek.

Milli Kültür Politikasına uygun olarak kültürün ana alanlarını oluşturan çeşitli konular için, hangi hedeflerin gözetileceği, bu hedeflere ulaşmak için hangi ilkelerin benimseneceği ve nihayet bu ilkeler altında

belirlenen hedeflere ulaşmak için hangi vasıtaların/araçların kullanılacağı demek olan hizmet politikalarının oluşturulması öngörülmektedir. Kültürü teşkil eden ve her biri müstakil genel müdürlük ve daire başkanlığı ya da özerk kurum tarafından yürütülen konular/hizmetler için bu üçlü sistematik (hedef, ilke, araç) yaklaşım tarzı kullanılarak, birer “Politika Dokümanı” hazırlanacaktır. Bizzat deneyimli konu uzmanı birim başkanlarının kişisel olarak asli, vazgeçilmez ve başkasına devredilmez görevi olarak hazırlanacak “Okuma ve Yayın Politikası”, “Halk Kütüphaneleri İçin Politika Dokümanı”, “Telif Hakları İçin Politika Dokümanı”, “Tanıtma İçin Politika Dokümanı”, “Sinema İçin Politika Dokümanı” ve “Tiyatro İçin Politika Dokümanı”, Halkbilim, Müzik ve diğer sanat dalları ile Müzecilik, Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması gibi muhtelif politika dokümanları oluşacak ve bunların bütünü de Bakanlığın “Ulusal Kültür Politikası” ana dokümanının eki olarak bütün konularda izlenecek politikaları ve bunların gerçekleşmesi için kullanılacak araçları kapsamış olacaktır. Her aracın işlerlik kazanması için faaliyet planları yapılacaktır.

“Milli Kültür Politikası” dokümanı, toplumumuzun her kademesinden değerli uzmanlar, yazarlar, sanatçılar, yöneticiler ve siyasetçilerimizle kıymetli basın mensupları ve vatandaşlarımızın katkılarıyla şekillenip, belirlenerek, uygulama şansına sahip olabilirse, ne mutlu bizlere! Bu Belge, hem başta siyasi iktidarın temsilcisi sayın bakanlar ile kültürü planlayan, sunan yöneticiler için ve hem de yararlananlar açısından son derece gereklidir, acildir.

           (Hasan Duman - Kültür ve Turizm Bakalığı Kütüphaneler ve Yayımlar E. Genel Müdürü ve Enformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı Kurucusu ve Başkanı(EDHVakfi)

Sayın Hasan Duman'a katılımlarından dolayı İLESAM Genel Başkan Yardımcısı İlter Yeşilay tarafından bir “Teşekkür Belgesi” takdim edildi.

Etkinliğin ikinci yarısını oluşturan Şiir Dinletisi Necmi Dal tarafından gerçekleştirildi.

Selahattin Dündar, Hanifi Işık, Mehmet Kındap, Bekir Aksoy, Bekir Yeğnidemir, Halil Yazanel, Murat Haydaroğlu, Niyazi Bali, Merih Baran, Şenses Us, Hüseyin Ünlü, Erdoğan Pamuk, İsmail Özgümüş, Seyfettin Çoban, Bahri Sönmez, Mustafa Karakaya, Mahir Ünat, Hayrettin Gültekin, Murat Duman, Aydın Dağpınar, Aydın Metin Ergün, Ali Aslan, Elifçe Kız, İbrahim Yaman, Ezberi Tuncer Ulusoy'da  etkinliğe katılan isimler arasındaydı.