İLESAM CUMARTESİ SOHBETLERİNDE

“KORSAN YAYINCILIĞIN TÜRKİYE EKONOMİSİNE ETKİLERİ” KONUSU ANLATILDI

(  06 ARALIK  2014)

"Telif hakkı kul hakkıdır. Korsan yayın alanlar kul hakkına el uzatmış olurlar."

Mehmet Nuri Parmaksız

Türkiye İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliğinin Cumartesi  Sohbetleri tüm hızıyla devam ediyor. İLESAM Gaziantep Şubesinin 4.Olağan Kurulu nedeniyle Gaziantep’de bulunan  İLESAM Genel Başkanı Mehmet Nuri Parmaksız  Ankara’da düzenlenen programa katılamadı.

Bu Cumartesi günü “Korsan Yayıncılığın Türkiye Ekonomisine Etkileri” konusu Cemal Tuzcuoğulları tarafından anlatıldı.

İLESAM’ın kuruluş amacından, kurulduğu tarihten bugüne kadar geçirdiği süreçlerden, faaliyetlerinden söz eden Tuzcuoğulları  üyeleri kanalıyla kendisine aksettirilen sorunlardan örnekler vererek Telif hakları ve korsanla yapılan mücadelelerden bahsetti.

Cemal Tuzcuoğulları “Ülkemizde eser sahiplerine bağlantılı hak sahiplerine ait düzenlemeleri içeren temel kanun 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunudur.Bu kanunda; eserin tanımı, çeşitleri, kimlere eser sahibi denildiği, hakların istisnaları, eser sahiplerinin yapacağı sözleşmelerin şartları vb. konular yer almaktadır.

Telif haklarını sanatçıya, bilim adamına, yazara, şaire verilen önem ile birlikte ele almak gerekir; çünkü telif emeğin karşılığıdır. Günümüzde bu emeğin karşılığının her zaman tam olarak ödendiği söylenemez. Telif konusuyla ilgili olarak yıllardan beri mücadele verilmektedir. İLESAM 1986 yılında kurulmuştur. Birlik, Tüzel Kişilik kazanarak 12.01.1987 tarihinden itibaren faaliyete geçmiştir.

2002 yılından bu yana Telif hakları üzerinde çalışıyorum. Mastır yaptığım kurumda önerilerimi, fikirlerimi söyledim. Tezimi hazırlarken, Türkiye’deki pek çok ile, İl Milli Kültür Müdürlüklerine, Emniyet Müdürlüklerine yazılar yazdım. İstanbul, Ankara, Gaziantep Şubeleri ve diğer illerde temsilciliklerimiz var. Bu birimler İLESAM için çalışan gerçek ve tüzel kişiler.

Telif nedir? Telif hakkı nerede başlar, nerede biter? Nasıl bir ekmeğin, bir şişe suyun ya da metanın bir ederi varsa telif de sanatçının beynindeki düşüncedir, fikirdir ve bunun da ederi olması gerekir. Telif haklarını kabul ettirmek için çalışmalarımız oldu. Şairlerin yok sayıldığı kanunu değiştirmek için beş yıl uğraştık. Şair olmazsa şiir olmaz; şiir olmazsa beste olmaz. Bu davayı da kazandık. Özel kanallarda, radyolarda, TRT de şiirleri okunan üyelerimize telifleri ödenmeye başlandı.

İLESAM’ın sanatla sıkı bir ilişkisi vardır. Mesela bir fotoğraf, objektiften çıktıysa İLESAM’ın, bu fotoğrafın üzerinde en ufak bir değişiklik yapıldıysa GESAM’ın ilgi alanına girer.

Yazarın, sanatçının, bilim adamının eserlerinin izinsiz  olarak yayınlanması  korsan yayın olur. Ne yazık ki bunu önce devlet uyguladı, sonra yayınevleri ve matbaalar uyguladı. Korsan yayın yapanlar devlete vergi ödemiyorlar. Devletin vergi kaybı oluyor, nedeni şu ki bu kayıt dışı bir mal. Matbaada çalışanlara sigorta yaptırmıyorlar. Yazarın kaybı oluyor. Bu durumda yazar, yazmak, üretmek istemiyor; çünkü emeğinin karşılığını alamıyor.

Mesela bir eserde Tübitak %20,  Milli Eğitim Bakanlığı “eğitim hizmeti veriyorum” diyerek  %8, Kültür Bakanlığı “eğitim hizmeti veriyorum”  diyerek %10, Askeriye “devlete hizmet veriyorum” diyerek %6 oranında telif veriyor. Belediyelerde ise daha başka uygulamalar söz konusudur; kanun, nizam, ölçü yoktur. Diyelim ki bu eser, bilim eseri. Kim alırsa alsın aynı telifi ödemesi gerekir. Çeşitli nedenler ileri sürülerek farklı farklı oranlar belirlenmemelidir.  Bu oranlar neden farklıdır; çünkü yönergeler farklıdır. Bu da Türkiye’de tek bir Telif Hakları yönergesi olmasını kaçınılmaz kılmaktadır.

Eser sahibi İLESAM üyesi olsun olmasın konu aynı kriterlere göre uygulanmalıdır. Telif, alınan bandrole göre hesaplanır.

Korsan kitap, CD, Porno CD vs. hususlarında ne yazık ki satılanları tespit edemiyoruz ancak yakalananları tespit edebiliyoruz. Korsan yayınlar vergi kaybına, kültür kaybına, ahlak kaybına neden olduğu gibi aile düzeninin bozulmasına ve boşanmalarının artmasına da sebep teşkil ediyor.

1985 yılından bu yana teknolojinin hızla geliştiği aşikar. İnternet ortamında yayınlanan şiirler, yazılar var. Siz yatarken evinizin kapısını açık bırakır mısınız? Bırakırsanız bu hırsıza davetiye çıkarmaktır. İşte eserinizi internette yayınlamak da verdiğim örneğe benzer. Reklamınız olsun diye başkalarının haksız eser sahibi olmalarına olanak veriyorsunuz. İnternetin kirli ve ahlaksız yüzü maalesef ki gençlerimizi zehirlemeye yetiyor.

Biz, İLESAM olarak Kültür Bakanlığı, Askeriye ve Emniyet mercilerinin toplantılarına gittik. İnternet yayıncılığının denetim altına alınması dünyanın ve bizim derdimiz. Bunu önerdik. Ne acıdır ki iki yıl sümen altında bekledi. Gezi Parkı olayları çıkınca bizim önerimizin de  bulunduğu kanun bir gecede çıkartıldı ancak istediğimiz gibi çıkmadı. Ve sonrasında Anayasa Mahkemesi durdurma kararı aldı.Emeklerimiz boşa gitti.

Benim önerilerim var bu konuda… Kısa vadeli tedbirler, orta vadeli tedbirler, uzun vadeli tedbirler eklenmesi gereken hususlardır. Kültür Bakanlığının içinde edebiyat, sanat, bilim ile ilgili değerlendirme büroları  açılmalıdır. Bu kurul eseri incelemeli, ülkemize, kültürümüze katacağı hususlara göre değerlendirilerek basmalı, satmalı ve yazarın telif hakkını ödemelidir. Doktora tezleri, laboratuar deneyleri de bu kurulda değerlendirilmelidir. Bugüne kadar böyle bir bilimsel eser üretilmediyse, orijinalse, ilginçse; bu fikri dünya pazarında satacak, böylece fikir ve bilim alışverişi olacaktır.

Küreselleşen dünyada bizler de bu çemberin içinde yer almalıyız.Ayaklarımızı yere sağlam basmamız,  bunun içinde üretmemiz, üretebilmek için de kazanabilmemiz gerekir. Basım işini yayınevleri değil devlet yapmalıdır.

Yayınevinin gösterdiği sözleşmeyi hemen imzalamayın. Bizim avukatımız var. Sözleşmenizi getirin, danışın.

Korsan yayınların önlenmesi devletin sorumluluğundadır. Devlete yük, vergi kaybıdır, Yazarın kaybıdır. Böyle devam ederse gelecek nesillere  miras bırakacak doğru eserler üretemeyiz. Örneğin; Kültür Bakanlığı, Emniyet Müdürlükleri, Üniversiteler, Milli Eğitim Bakanlığı, Belediyeler vb. ortak karar alarak korsan yayın seferberliği düzenleyerek bu konunun üzerine gitmelidirler.

Şunu da söyleyeyim ki korsan yayınla mücadele de en iyi çalışan merci Emniyet Müdürlükleridir.

Yetişkinler kitap okumuyor.Şairler birbirlerinin kitabını okumuyor. Üniversite öğrencileri okuyor. Onlar korsan kitap almazlarsa orijinal kitap sürümden kazanacak, kafa ve duyguları orijinal eserlerle beslenecektir.

Korsan yayın ve Telif hakları konusunda söyleyecek çok sözüm, çok sitemim var ancak konuşmama burada son veriyorum.” diyerek  sözlerine nokta koydu.

Söyleşi sonrasında kendisine yöneltilen soruları da cevaplayan Cemal Tuzcuoğulları’na katılımlarından dolayı İLESAM Genel Başkan Yardımcısı İlter Yeşilay tarafından bir Teşekkür Belgesi takdim edildi. Yeşilay, Cemal Tuzcuoğulları’nın İLESAM için değerini anlatan kısa bir de  konuşma yaptı.

Etkinliğin ikinci yarısını oluşturan “Şiir Dinletisi”nde birbirinden değerli şairler farklı temaları içeren şiirlere ses oldular. Dinleti İLESAM Ankara Şube Başkanı Durak Turan Düz’ün sunumu ile gerçekleştirildi.

Güller, laleler, zaman, çocuk olmak, ses, sevgi, hasret, Atatürk, bayrak, ilk aşk, nasip kuşu, sevgi çiçeği, gönül kapısı, küsmek-barışmak, aldanmak, gitmek, hayal, ölmek, dağlar, kuşlar, tabiat temalı şiirler dinleyicilere keyifli dakikalar yaşattı. Sevinç Doğancan Güven sözleri ve bestesi kendisine ait olan bir şarkıyı seslendirirken  Sadık Kılıç da  bestesi kendisine, sözleri Hanifi Işık’a ait olan bir eseri yorumladı.

Atıf Selçuk, Hasan Duman, Hanifi Işık, Sevinç Doğancan Güven, Elifçe, Cahit Karaç, Bekir Yeğnidemir, Durak Turan Düz, Orhan Vergili, Fatma Kalkan, Uğur Bulut, Hatice Şahin, Hüseyin Atmacaoğlu, İsmet Bora Binatlı, İlter Yeşilay, Ali Kemal Parıldar, Mahir Ünat, Sibel Unur Özdemir, Necati Özdenkoş, Nurettin Gür Ozanoğlu, Niyazi Bali, Kayserili Çağrı Ergin, Sadık Kılıç, Erdal Ercin, Tuncer Ulusoy, İbrahim Yaman, Hayrettin Gültekin, Halim Aydoğdu, Şakir Susuz, Nuh Alibek, Ozan Dudai, Yılmaz Erdoğan ve Münevver Düver etkinliğe katılan isimler arasındaydılar.

Bu Cumartesi Temelli TOKİ Ortaokulu öğretmenlerinden Ayhan Özmen ve öğrencileri  de İLESAM Kültür Evinin konuklarıydı.Telif hakları ve korsan yayınlar ile ilgili söyleşiyi ilgi ile dinleyen öğrenciler şiir dolu dakikalarda hoş anlar yaşadılar.

Gün sona erdiğinde  bir İLESAM Cumartesisi daha gönüllerindeki yerini almıştı çoktan.

İLESAM Şiir Dinletilerimize şiire,  sanata ve kültüre gönül veren herkesi- üyemiz olsun veya olmasın-bekliyoruz.Unutmayın!!!

HABER METNİ  ve FOTOĞRAFLAR: Sibel Unur Özdemir